¹ Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum jurgio.

² Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hæreditatem dividet.

³ Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus.

⁴ Malus obedit linguæ iniquæ, et fallax obtemperat labiis mendacibus.

⁵ Qui despicit pauperem exprobrat factori ejus, et qui ruina lætatur alterius non erit impunitus.

⁶ Corona senum filii filiorum, et gloria filiorum patres eorum.

⁷ Non decent stultum verba composita, nec principem labium mentiens.

⁸ Gemma gratissima exspectatio præstolantis ; quocumque se vertit, prudenter intelligit.

⁹ Qui celat delictum quærit amicitias ; qui altero sermone repetit, separat fœderatos.

¹⁰ Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagæ apud stultum.

¹¹ Semper jurgia quærit malus ; angelus autem crudelis mittetur contra eum.

¹² Expedit magis ursæ occurrere raptis fœtibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.

¹³ Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo ejus.

¹⁴ Qui dimittit aquam caput est jurgiorum, et antequam patiatur contumeliam judicium deserit.

¹⁵ Qui justificat impium, et qui condemnat justum, abominabilis est uterque apud Deum.

¹⁶ Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit ? Qui altum facit domum suam quærit ruinam, et qui evitat discere incidet in mala.

¹⁷ Omni tempore diligit qui amicus est, et frater in angustiis comprobatur.

¹⁸ Stultus homo plaudet manibus, cum spoponderit pro amico suo.

¹⁹ Qui meditatur discordias diligit rixas, et qui exaltat ostium quærit ruinam.

²⁰ Qui perversi cordis est non inveniet bonum, et qui vertit linguam incidet in malum.

²¹ Natus est stultus in ignominiam suam ; sed nec pater in fatuo lætabitur.

²² Animus gaudens ætatem floridam facit ; spiritus tristis exsiccat ossa.

²³ Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas judicii.

²⁴ In facie prudentis lucet sapientia ; oculi stultorum in finibus terræ.

²⁵ Ira patris filius stultus, et dolor matris quæ genuit eum.

²⁶ Non est bonum damnum inferre justo, nec percutere principem qui recta judicat.

²⁷ Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est, et pretiosi spiritus vir eruditus.

²⁸ Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur, et si compresserit labia sua, intelligens.

¹ Occasiones quærit qui vult recedere ab amico, omni tempore erit exprobrabilis.

² Non recipit stultus verba prudentiæ, nisi ea dixeris quæ versantur in corde ejus.

³ Impius, cum in profundum venerit peccatorum, contemnit ; sed sequitur eum ignominia et opprobrium.

⁴ Aqua profunda verba ex ore viri, et torrens redundans fons sapientiæ.

⁵ Accipere personam impii non est bonum, ut declines a veritate judicii.

⁶ Labia stulti miscent se rixis, et os ejus jurgia provocat.

⁷ Os stulti contritio ejus, et labia ipsius ruina animæ ejus.

⁸ Verba bilinguis quasi simplicia, et ipsa perveniunt usque ad interiora ventris. Pigrum dejicit timor ; animæ autem effeminatorum esurient.

⁹ Qui mollis et dissolutus est in opere suo frater est sua opera dissipantis.

¹⁰ Turris fortissima nomen Domini ; ad ipsum currit justus, et exaltabitur.

¹¹ Substantia divitis urbs roboris ejus, et quasi murus validus circumdans eum.

¹² Antequam conteratur, exaltatur cor hominis, et antequam glorificetur, humiliatur.

¹³ Qui prius respondet quam audiat, stultum se esse demonstrat et confusione dignum.

¹⁴ Spiritus viri sustentat imbecillitatem suam ; spiritum vero ad irascendum facilem quis poterit sustinere ?

¹⁵ Cor prudens possidebit scientiam, et auris sapientium quærit doctrinam.

¹⁶ Donum hominis dilatat viam ejus, et ante principes spatium ei facit.

¹⁷ Justus prior est accusator sui : venit amicus ejus, et investigabit eum.

¹⁸ Contradictiones comprimit sors, et inter potentes quoque dijudicat.

¹⁹ Frater qui adjuvatur a fratre quasi civitas firma, et judicia quasi vectes urbium.

²⁰ De fructu oris viri replebitur venter ejus, et genimina labiorum ipsius saturabunt eum.

²¹ Mors et vita in manu linguæ ; qui diligunt eam comedent fructus ejus.

²² Qui invenit mulierem bonam invenit bonum, et hauriet jucunditatem a Domino. Qui expellit mulierem bonam expellit bonum ; qui autem tenet adulteram stultus est et impius.

²³ Cum obsecrationibus loquetur pauper, et dives effabitur rigide.

²⁴ Vir amabilis ad societatem magis amicus erit quam frater.

¹ Melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam dives torquens labia sua, et insipiens.

² Ubi non est scientia animæ, non est bonum, et qui festinus est pedibus offendet.

³ Stultitia hominis supplantat gressus ejus, et contra Deum fervet animo suo.

⁴ Divitiæ addunt amicos plurimos ; a paupere autem et hi quos habuit separantur.

⁵ Testis falsus non erit impunitus, et qui mendacia loquitur non effugiet.

⁶ Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.

⁷ Fratres hominis pauperis oderunt eum ; insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur nihil habebit ;

⁸ qui autem possessor est mentis diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.

⁹ Falsus testis non erit impunitus, et qui loquitur mendacia peribit.

¹⁰ Non decent stultum deliciæ, nec servum dominari principibus.

¹¹ Doctrina viri per patientiam noscitur, et gloria ejus est iniqua prætergredi.

¹² Sicut fremitus leonis, ita et regis ira, et sicut ros super herbam, ita et hilaritas ejus.

¹³ Dolor patris filius stultus, et tecta jugiter perstillantia litigiosa mulier.

¹⁴ Domus et divitiæ dantur a parentibus ; a Domino autem proprie uxor prudens.

¹⁵ Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.

¹⁶ Qui custodit mandatum custodit animam suam ; qui autem negligit viam suam mortificabitur.

¹⁷ Fœneratur Domino qui miseretur pauperis, et vicissitudinem suam reddet ei.

¹⁸ Erudi filium tuum ; ne desperes : ad interfectionem autem ejus ne ponas animam tuam.

¹⁹ Qui impatiens est sustinebit damnum, et cum rapuerit, aliud apponet.

²⁰ Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.

²¹ Multæ cogitationes in corde viri ; voluntas autem Domini permanebit.

²² Homo indigens misericors est, et melior est pauper quam vir mendax.

²³ Timor Domini ad vitam, et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessima.

²⁴ Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.

²⁵ Pestilente flagellato stultus sapientior erit ; si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.

²⁶ Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.

²⁷ Non cesses, fili, audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.

²⁸ Testis iniquus deridet judicium, et os impiorum devorat iniquitatem.

²⁹ Parata sunt derisoribus judicia, et mallei percutientes stultorum corporibus.

¹ Luxuriosa res vinum, et tumultuosa ebrietas : quicumque his delectatur non erit sapiens.

² Sicut rugitus leonis, ita et terror regis : qui provocat eum peccat in animam suam.

³ Honor est homini qui separat se a contentionibus ; omnes autem stulti miscentur contumeliis.

⁴ Propter frigus piger arare noluit ; mendicabit ergo æstate, et non dabitur illi.

⁵ Sicut aqua profunda, sic consilium in corde viri ; sed homo sapiens exhauriet illud.

⁶ Multi homines misericordes vocantur ; virum autem fidelem quis inveniet ?

⁷ Justus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet.

⁸ Rex qui sedet in solio judicii dissipat omne malum intuitu suo.

⁹ Quis potest dicere : Mundum est cor meum ; purus sum a peccato ?

¹⁰ Pondus et pondus, mensura et mensura : utrumque abominabile est apud Deum.

¹¹ Ex studiis suis intelligitur puer, si munda et recta sint opera ejus.

¹² Aurem audientem, et oculum videntem : Dominus fecit utrumque.

¹³ Noli diligere somnum, ne te egestas opprimat ; aperi oculos tuos, et saturare panibus.

¹⁴ Malum est, malum est, dicit omnis emptor ; et cum recesserit, tunc gloriabitur.

¹⁵ Est aurum et multitudo gemmarum, et vas pretiosum labia scientiæ.

¹⁶ Tolle vestimentum ejus qui fidejussor extitit alieni, et pro extraneis aufer pignus ab eo.

¹⁷ Suavis est homini panis mendacii, et postea implebitur os ejus calculo.

¹⁸ Cogitationes consiliis roborantur, et gubernaculis tractanda sunt bella.

¹⁹ Ei qui revelat mysteria et ambulat fraudulenter, et dilatat labia sua, ne commiscearis.

²⁰ Qui maledicit patri suo et matri, extinguetur lucerna ejus in mediis tenebris,

²¹ hæreditas ad quam festinatur in principio, in novissimo benedictione carebit.

²² Ne dicas : Reddam malum : exspecta Dominum, et liberabit te.

²³ Abominatio est apud Dominum pondus et pondus ; statera dolosa non est bona.

²⁴ A Domino diriguntur gressus viri ; quis autem hominum intelligere potest viam suam ?

²⁵ Ruina est homini devorare sanctos, et post vota retractare.

²⁶ Dissipat impios rex sapiens, et incurvat super eos fornicem.

²⁷ Lucerna Domini spiraculum hominis, quæ investigat omnia secreta ventris.

²⁸ Misericordia et veritas custodiunt regem, et roboratur clementia thronus ejus.

²⁹ Exsultatio juvenum fortitudo eorum, et dignitas senum canities.

³⁰ Livor vulneris absterget mala, et plagæ in secretioribus ventris.