BOŽANSKA LJUBAV

SADRŽAJ

1. U svetu jedva da se i razume šta je ljubav; a ipak je ljubav - čovekov život (br. 1–2)

2. Gospod je sama ljubav, jer je On i sam život, dok su ljudi i anđeli isključivo primaoci (3–4)

3. Život, koji je Božanska ljubav, poseduje postojanje u formi (5–8)

4. Ta forma ne predstavlja ništa drugo do - korisne stvari, i to u celokupnosti (9–10)

5. U takvoj formi je čovek kao pojedinac (11–16)

6. U takvoj formi je čovek uopšte (17–18)

7. U takvoj formi je nebo (19)

8. Sve postojeće stvari sveta poseduju takvu formu (20)

9. Postoji onoliko naklonosti, koliko i korisnih stvari (21–22)

10. Postoje rodovi i vrste naklonosti i beskrajno mnogo varijeteta vrsta sve do u beskonačnost; identično važi i za korisne stvari (23–27)

11. Postoje stupnjevi naklonosti i korisnih stvari (28–31)

12. Svaka korisna stvar crpi svoj život iz opšte korisne stvari, i iz nje proističu potrebne, korisne i prijatne životne stvari u skladu sa kvalitetom korisnih stvari i kvalitetom njihovih naklonosti (32–34)

13. Dokle god čovek biva u ljubavi prema korisnim stvarima, dotle on biva i u ljubavi prema Gospodu, i, takođe voli bližnjeg, i, konačno, dotle on uopšte i biva čovekom (35–40)

14. Oni koji vole sebe iznad svega, i koji vole svet kao sebe, niti su ljudi, niti su u Gospodu (41–42)

15. Ako čovekova naklonost i zanimanje ne predstavljaju korisne stvari, on nije razuman (43–46)

16. Svaki čovek jeste naklonost; a postoji toliko različitih naklonosti, koliko ima i ljudi koji su se rodili i koji će se tek rađati, sve do večnosti (47)

17. Čovek zadobija večni život u koji je skladu sa njegovim korisnim stvarima (48–51)

18. Ljudska volja nije ništa drugo do - njegova naklonost (52–55)

19. U Reči, “voleti” znači: činiti korisne stvari (56–57)

20. Ljubav proizvodi toplotu (58–59)

21. Božanska ljubav, koja je i sam život, pomoću toplote stvara duhovne životinjske forme, i svaku postojeću stvar u njima (60–63)

11. Postoje stupnjevi naklonosti i korisnih stvari

28. Postoje neprekidni stupnjevi, kao što, takođe, postoje i diskretni stupnjevi. I jedni i drugi stupnjevi postoje u svakoj formi u duhovnom i prirodnom svetu. Svim ljudima su dobro poznati kontinualni (trajni) stupnjevi; veoma mali broj ljudi, međutim, jedva da poseduje ikakvo znanje o diskretnim stupnjevima. A oni naučnici, koji nemaju saznanja o njima, kao da tapkaju u mraku dok pokušavaju istražuju uzroke stvari. Obe vrste stupnjeva su opisane u delu "Nebo i pakao" (br. 38).

29. Kontinualni stupnjevi, koji su dobro poznati svim ljudima, predstavljaju stupnjeve od svetlosti do senke, zatim, od toplote do hladnoće, i, najzad, od proređenosti do gustine. Takve gradacije, vezane za svetlost, toplotu, mudrost i ljubav, dakako, postoje i u svakom nebeskom društvu. Oni, koji obitavaju u sredini društva, bivaju u jasnijoj svetlosti od onih, koji obitavaju na krajevima odnosno, po obodima. Naime, svetlost se smanjuje srazmerno sa udaljenošću anđela od centra, kontinualno sve do samih krajeva. Isto važi i povodom mudrosti; oni, koji bivaju u sredini ili u samom centru društva, nalaze se u svetlosti mudrosti, dok su oni, koji obitavaju u krajnjim tačkama, ili po obodima, bivaju u senci mudrosti, i posledično bivaju jednostavni. Identična stvar važi i za ljubav unutar društava. Naklonosti ljubavi, koje čine mudrost onih koji bivaju u društvima, kao i korisne stvari od naklonosti koje čine njihov život, neprestano se smanjuju iz sredine ili centra, kontinualno, sve do krajnjih granica, odnosno, obima. Takva je priroda kontinualnih stupnjeva.

30. Nasuprot kontinualnim stupnjevima, diskretni stupnjevi su potpuno različiti. Oni ne napreduju u jednoj ravni ka okolnim stranicama, već napreduju od najvišeg do najnižeg; i zbog toga se nazivaju silazećim stupnjevima. Oni su razdvojeni, kao efektivni uzroci i posledice, koje se pretvaraju u nove efektivne uzroke, koji stvaraju nove posledice, koje se, opet pretvaraju u uzroke, i tako, sve do najniže posledice. Takođe bivaju poput proizvodne sile u odnosu na proizvedene sile, koje se pretvaraju u nove efektivne proizvodne sile, koji stvaraju nove proizvedene sile, koje se, opet pretvaraju u proizvodne sile, i tako, sve do najniže proizvedene sile. Jednom rečju, kontinualni stupnjevi jesu stupnjevi formiranja jedne stvari od strane druge stvari; prema tome, oni predstavljaju stupnjeve, i to, od prvog, ili najvišeg, pa sve do poslednjeg, ili najnižeg, na kome formacija postoji. Stoga, stvari primarne i posteriorne, kao i, takođe, stvari više i niže, predstavljaju - stvari takvih stupnjeva. Celokupna kreacija je izvedena kroz takve stupnjeve, i sva proizvodnja svih stvari se obavlja pomoću njih, kao i celoukupna kompozicija svih postojećih stvari u prirodi, koja pripada ovom svetu; to stoga, što, analizirajući bilo šta što je kompozitno, videćete da, unutar toga što analizirate, uvek jedna stvar potiče od druge, što važi za sve stvari, jednu za drugom, sve do poslednje stvari. Dakle, uopšteno, ova zakonitost silaznih stupnjeva važi za sve pomenute stvari.

31. Tri anđeoska nebesa se međusobno razlikuju po ovakvim stupnjevima, i posledično je jedno nebo smešteno iznad drugog. Unutrašnjosti ljudi, od kojih svaka ponaosob pripada umu svakog pojedinačnog čoveka, međusobno se razlikuju po takvim stupnjevima; to važi i za svetlost, koja jeste mudrost i toplota, kao i za ljubav, i to, kako na anđeoskim nebesima, tako i u unutrašnjosti ljudi; to isto važi i za samu svetlost, koja izvire od Gospoda kao Sunca, baš kao i za samu toplotu, koja takođe proizlazi od Njega; i upravo zbog toga svetlost na trećem nebu biva tako sjajna, jednako kao što svetlost na drugom nebu biva tako blistave beline, da hiljadu puta prevazilazi podnevnu svetlost našeg sveta. Isto se odnosi i na mudrost, s obzirom na to, da su, u duhovnom svetu, svetlost i mudrost u jednakom stepenu savršenstva. Istovetno važi i za stupnjeve naklonosti; a, kako to važi za stepene naklonosti, to takođe, mora da važi i za stupnjeve korisnih stvari, budući da korisne stvari predstavljaju predmete naklonosti. Nadalje, treba da se zna da u svakoj formi, bilo duhovnoj, bilo prirodnoj, postoje kako diskretni, tako i kontinualni stupnjevi. Bez diskretnih stupnjeva, unutar forme ne može postojati ništa što bi moglo da konstituiše njen uzrok, odnosno, dušu, a bez kontinualnih stupnjeva ne može biti ni njene ekstenzije, niti njenog pojavljivanja.

14. Oni koji vole sebe iznad svega, i koji vole svet kao sebe, niti su ljudi, niti su u Gospodu

41. Oni, koji vole sebe i svet, poseduju sposobnost da proizvode korisne stvari, i oni ih, zaista i proizvode; međutim, kod ovakvih ljudi, naklonosti, koje su usmerene ka korisnim stvarima, nisu dobre naklonosti, s obzirom na to, da takve naklonosti potiču od sebe i odnose se na sebe, a nisu od Gospoda, i ne odnose se na bližnjeg. Oni govore, zaista, i čak ubedjuju druge u to da se te naklonosti odnose na bližnjeg, i to - kako u širem, tako i u ograničenom smislu; to jest, da se te naklonosti odnose na crkvu, domovinu, društvo, kao i na njihove sugrađane. Neki se čak usuđuju da kažu da se te naklonosti odnose na Boga, jer su iz njegovih zapovesti u Reči; i takođe govore da su te naklonosti od Boga, budući da su dobra, a svako dobro je od Boga; međutim, nasuprot tim tvrdnjama, jasno je da se korisne stvari, koje takvi proizvode, odnose isključivo na njih same, jer su od sebe, a odnose se na bližnjeg samo pod uslovom da iz toga, opet, mogu izvući neku korist za same sebe. Ovakvi su opšte poznati, i lako ih je razlikovati od onih, koji proizvode korisne stvari od Gospoda, uzimajući u obzir bližnjeg, kako u širokom, tako i ograničenom smislu, po tome što gledaju na sebe i na svet u svemu, i vole reputaciju zadobijenu zbog proizvodnje korisnih stvari, koje oni, međutim, proitvode isklučivo radi mnoštva sebičnih ciljeva koji ih motivišu, a koje objedinjuje težnja za sopstvenim benefitom. Takve osobe se mogu pokrenuti da proizvode korisne stvari u samo onoj meri, u kojoj vide sebe, kao i ono, što je njihovo sopstveno; štaviše, sva njihova uživanja ne predstavljaju ništa drugo do - telesna uživanja, a upravo to i jeste ono, što traže od sveta. Možda je moguće ilustrovati kakva je vrsta ljudi u pitanju, pomoću ovog poređenja: Oni sami jesu glava; svet je telo; crkva, zemlja i sugrađani su stopala; a Bog je cipela. A onima, koji vole5 korisne stvari isključivo iz ljubavi prema korisnim stvarima samim, Gospod jeste glava; crkva, zemlja i građani (koji su bližnji) su telo do kolena; a svet predstavlja stopala, od kolena do tabana; a oni sami su tabani, koji su lepo obuveni. Stoga je jasno da oni, koji proizvode korisne stvari od sebe, to jest, iz ljubavi prema sebi, jesu u potpunosti obrnuti, i da u njima nema ničega ljudskog.

42. Postoje dva porekla svih postojećih ljubavi i naklonosti; prvo poreklo je sa nebeskog Sunca, što je čista ljubav; drugo poreklo je, pak, sa svetskog Sunca, koje je čista vatra. Oni, čija ljubav jeste sa nebeskog Sunca, jesu duhovni i živi, a Gospod ih je uzdigao iz njihove sopstvenosti [proprium]; dok su oni, čija je ljubav potekla sa svetskog Sunca, prirodni i mrtvi, pri čemu su sami potopljeni u svoju sopstvenost [proprium]. Iz toga proizlazi da oni, u svim objektima koji im ulaze u vidno polje, vide isključivo prirodu; čak i ako biva slučaj da takvi priznaju Boga, oni to čine verbalno, međutim, ne i srcem. To su oni, koji u Reči bivaju označavani pobornicima Sunca, Meseca i čitave nebeske vojske. U duhovnom svetu se zaista pojavljuju kao ljudi, međutim, u svetlu neba se, nasuprot, pojavljuju kao čudovišta; a sami pred sobom se pojavljuju kao život, dok se, nasuprot, pred anđelima pojavljuju kao smrt. Među njima je mnogo onih koji su u svetu smatrani učenima; i, čemu sam se često čudio, oni sami sebe smatraju mudrim, jer sve stvari pripisuju prirodi i razboritosti, čak i smatrajući da su svi drugi, osim njih, priglupi i prosti.